spot_img

Αλέξανδρος Κωνσταντόπουλος: Οικολογική επιλογή υλικών

Όταν αναφέρεται κανείς σήμερα στην οικολογική (πράσινη) αρχιτεκτονική, εκτός από την αξιοποίηση των αρχών της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής (προσανατολισμού κτιρίου, φυσικού αερισμού κ.ά.), θα πρέπει να συμπεριλάβει και την αξιολόγηση των δομικών υλικών με οικολογικά κριτήρια. Η επιλογή των υλικών ενός κτιρίου εξαρτάται άμεσα από μια σειρά οικονομικών, περιβαλλοντικών, ενεργειακών και άλλων παραμέτρων. Ο κύκλος των εργασιών που συνδέεται με την παραγωγή, τη διακίνηση αλλά και τη χρήση των δομικών υλικών είναι πολυσύνθετος και κατ’ επέκταση τα κριτήρια για την οικολογική συμπεριφορά των υλικών δεν είναι ιδιαίτερα εύκολο να εκφραστούν ποσοτικά. Η διαδικασία παραγωγής των υλικών, ο κύκλος ζωής τους και η τελική τους διάθεση (απόρριψη) έχει σημαντικές επιπτώσεις στο ευρύτερο περιβάλλον. Παράλληλα, τα υλικά διαμορφώνουν την ποιότητα του εσωτερικού αέρα των κτιρίων και μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στην υγεία των χρηστών. Επίσης καθορίζουν τη θερμική συμπεριφορά των κτιρίων και επηρεάζουν το εξωτερικό περιβάλλον.

Στα νέα αναπτυσσόμενα υλικά γίνεται προσπάθεια να εισαχθούν στο σκεπτικό της παραγωγής τους διάφορα περιβαλλοντικά κριτήρια. Επειδή όμως ιδεατά υλικά δεν υπάρχουν, θα πρέπει να εντάσσονται στο κτίριο οικοδομικά υλικά που να μπορούν να ικανοποιούν ολικά ή και μερικά ορισμένους δείκτες (κριτήρια) σε στάδια του κύκλου ζωής του κτιρίου όπως

• την εξοικονόμηση, την επανάχρηση και την ανακύκλωση των πρώτων υλών,
• το χρόνος ζωής,
• τον έλεγχο της τοξικής συμπεριφοράς σε όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής,
• την παρουσία ραδιενέργειας στα υλικά του κτιρίου,
• την ενσωματωμένη ενέργεια των υλικών (εξαρτάται κυρίως από τη διαδικασία παραγωγής αλλά και μεταφοράς στην κατασκευή),
• την εξοικονόμηση ενέργειας κατά τη λειτουργία του κτιρίου,
• άλλες παραμέτρους όπως τις εκπομπές των υλικών σε CO2 και ΝOx κατά τη διάρκεια παραγωγής τους.

Μέθοδοι αξιολόγησης και επιλογής των δομικών υλικών με οικολογικά κριτήρια

Για την εύρεση της κοινής συνισταμένης σε ένα πρόβλημα διακριτά διαφορετικών κριτηρίων, όπως η “οικολογικότητα” των δομικών υλικών, υπάρχουν δύο βασικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται: η μέθοδος της ανάλυσης οφέλους – κόστους και η πολυκριτηριακή ανάλυση

Η ανάλυση οφέλους – κόστους. Ένας συνηθισμένος τρόπος για την αποτίμηση της χρησιμότητας του κάθε κριτηρίου είναι να μεταφραστεί σε χρηματικές μονάδες. Αν θεωρηθεί ότι αυτό μπορεί να γίνει σε κάποια κριτήρια επιλογής, είναι πολύ δύσκολο να μετρηθούν οι φυσικές παράμετροι (όπως και η “ηθική” πλευρά της οικολογικής προτίμησης) σε χρηματικές μονάδες

Πολυκριτηριακή ανάλυση. Στην πολυκριτηριακή ανάλυση κάθε κριτήριο βαθμολογείται ξεχωριστά, η βαρύτητά του αξιολογείται με ένα συντελεστή και δημιουργείται μια συνάρτηση χρησιμότητας, η οποία οδηγεί σε ένα αριθμητικό αποτέλεσμα. Όμως σ’ αυτήν την περίπτωση οι βαθμοί, οι συντελεστές βαρύτητας και τελικά η ίδια η σύνθεση της συνάρτησης, είναι στοιχεία υποκειμενικά.

Ανάλυση του κύκλου ζωής. Με την ανάλυση του κύκλου ζωής) εκτιμώνται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη χρήση της ενέργειας και των υλικών, καθώς και των αποβλήτων κατά την παραγωγή, χρήση και αποβολή ενός υλικού σε όλη τη διάρκεια της ζωή του. Σύμφωνα με τον ορισμό της μεθόδου ανάλυσης κύκλου ζωής, για την εφαρμογή της στην περίπτωση ενός κτιρίου απαιτείται ο προσδιορισμός των στοιχείων κατανάλωσης μάζας και ενέργειας για ολόκληρο τον κύκλο ζωής του, από την κατασκευή έως την κατεδάφισή του.

Οικολογική προτίμηση.

Η οικολογική προτίμηση βασίζεται σε ένα συχνά ενημερωμένο εγχειρίδιο που περιλαμβάνει συγκριτικούς πίνακες, που επιτρέπουν την κατάταξη των δομικών υλικών με οικολογικά κριτήρια. Η μέθοδος της οικολογικής προτίμησης δεν είναι τόσο αυστηρή, όσο θα ήταν η υποβολή όλων των δομικών προϊόντων σε πλήρη ανάλυση του κύκλου ζωής. Είναι όμως εύκολη στη χρήση, διότι διευκολύνει τον καταναλωτή να επιλέξει το δομικό υλικό για τη χρήση που επιθυμεί, ελαχιστοποιώντας τις αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Επιλεγόμενα.

Σε μια περισσότερο γενική θεώρηση της κατασκευής ενιαίο κριτήριο της αξιολόγησης του οικολογικού χαρακτήρα της επιτυγχάνεται με τη μείωση των χρησιμοποιούμενων υλικών. Υλικά που αγοράζονται χωρίς ποτέ να χρησιμοποιούνται, κτίρια που σχεδιάζονται για να καλύψουν ανάγκες που δεν υπάρχουν, δεν συνάδουν στον οικολογικό σχεδιασμό, εφόσον είναι άχρηστα, προκύπτουν ως απόβλητα, ενώ ταυτόχρονα δαπανάται σημαντική ενέργεια. Σ’ αυτό το πλαίσιο η “οικολογικά βέλτιστη” επιλογή αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία ως τα τέσσερα R (Reuse, Reduce, Repair, Recycling) επανάχρηση, εξοικονόμηση, επισκευή και ανακύκλωση.

Αλέξανδρος Κωνσταντόπουλος, Πολιτικός Μηχανικός

Διαβάστε επίσης

spot_img

Web TV